Munduko Ekonomia Foroak bere Arrisku Globalen Txosten berriena argitaratu du, eta bertan 2025. urte honetan gizarteak gainditu beharko dituen arrisku handienak jaso ditu. Txostena mundu-mailako aditu eta liderrei egindako inkestetan dago oinarrituta, eta gure berehalako eta epe luzeko etorkizuna itxuraldatu dezaketen erronken ikuspegi integrala ematen du.
Gatazka armatuak estatuen artean: berehalako mehatxua
Txostenak adierazten du estatuen arteko gatazka armatuak 2025erako mundu-mailako arriskurik kritikoena direla, kontsultatutako adituen ia laurdenaren arabera. Tentsio geopolitikoetan eta nazioarteko zatiketan egondako areagotzeak islatzen du munduan gero eta maizago daudela lurralde- eta botere-gatazkak.
Duela gutxi Donald Trump berriz AEBko presidente hautatu izanak, kasu askotan, ezjakintasunezko beste geruza bat gehitu du. Bere kanpo- eta merkataritza-politikek dauden tirabirak areagotu ditzakete, eta eragin hori, AEBk ez ezik, bere aliatu eta aurkariek ere jasango lukete.
Klima-krisia: mehatxu etengabea
Epe luzerari begira, ingurumen-arriskuak gailentzen dira ikuspegietan. Muturreko fenomeno meteorologikoak, biodibertsitatea galtzea eta ekosistemen kolapsoa hurrengo hamarkadarako mehatxu nagusien artean daude. Txostenak azpimarratzen du 2024an planetak lehen aldiz gainditu duela 1,5 ºC-ko berotze-atalasea; hortaz, gero eta premiazkoagoa da klima-aldaketaren eraginak arintzeko berehalako jardutea.
Desinformazioa: jarraiko arriskua
Desinformazioak eta informazio faltsua hedatzeak kezka argia izaten jarraitzen dute. Ondoz ondoko bigarren urtez, fenomeno hori epe laburrerako arriskuen zerrendaren buruan dago, eta azpimarratu da etengabeko arriskua dela kohesio sozialarentzat eta gobernantza globalarentzat. Berri faltsuak hedatzeak konfiantza publikoa narriatu eta gizartearen banaketa areagotzeaz gain, mundu-mailako erronkei ekiteko behar den elkarlana zailagoa egiten du.
Plataforma digitalen ugaritzeak eta arautze eraginkorraren faltak ahalbidetu dute desinformazioa azkar zabaltzea, eta horrek, batez ere, eragina du prozesu demokratikoetan eta osasun publikoko eta ingurumeneko erabaki kritikoetan.
Munduko Ekonomia Foroaren arabera, gatazka armatuak, klima-krisia eta desinformazioa dira 2025ean gizarteak gainditu beharko dituen mehatxurik handienak.
Iraultza teknologikoa: agintzak eta erronkak
Egungo iraultza teknologikoak aukera amaigabeak eskaintzen ditu, baina baita arrisku nabarmenak ere. Adimen artifizialaren eta ugaritzen ari diren beste teknologia batzuen “kontrolik gabeko” garapenak, gobernantza egokia izan ezean, desberdinkeria areagotu eta gatazka-modu berriak sor ditzake.
Arau-esparru argirik ez egotearen eta teknologia horien eraginak ondo ulertu gabe hain azkar bereganatu izanaren ondorioz, gerta liteke nahi ez diren ondorioak egotea. Hortaz, sektore batzuetan, beharrezkoa da alderdi etiko eta arauzkoak lantzea, berrikuntza teknologikoak gizarte osoari on egingo diola bermatzeko.
Ahuldutako gobernantza globala: egiturazko erronka
Txostenak azpimarratzen du arrisku globalak ez direla bananduta dauden gertaerak; izan ere, elkarri sakon lotuta daude. Desinformazioak tentsio geopolitikoak areagotu ditzake, eta gatazka armatuek ingurumen-krisiak larriagotu ditzakete. Elkarrenganako mendekotasun horrek zaila egiten du arriskuak kudeatzea, eta beharrezkoa da nazioarteko elkarlan estu eta koordinatuagoa izatea.
Munduko ordenaren egungo zatitzeak eta planteamendu nazionalisten goraldiak zaila egiten duten erronka horiei ekiteko behar den elkarlana izatea; hortaz, badirudi beharrezkoa dela munduko aliantzak berpiztea eta nazioarteko erakundeak indartzea partekatutako mehatxuei eraginkortasunez aurre egiteko.
Gomendioak etorkizunari begira
Egoera horren aurrean, Munduko Ekonomia Foroak honako hau egin dezatela eskatzen die lider politikoei, enpresakoei eta sozialei:
- Nazioarteko elkarlana indartzea: mundu-mailako aliantzak berpiztea, partekatutako erronkei ekiteko eta gehiago zatitzea saihesteko.
- Hedabideen alfabetatzea sustatzea: heziketa-programak ezartzea, herritarrek desinformazioa identifikatzen eta horri aurre egiten jakin dezaten.
- Ingurumen-politika jasangarriak hartzea: klima-aldaketa arindu eta biodibertsitatea babesten duten estrategiak garatu eta ezartzea.
- Teknologia emergenteak arautzeko esparruak ezartzea: etikako eta arauzko jarraibideak sortzea, berrikuntza teknologikoak gizarte osoari on egingo diola bermatzeko.
Mundu-mailako arriskuen arteko loturak eskatzen du nazioarteko elkarlana indartzea eta aliantzak berpiztea, erronka partekatuei aurre egiteko.
