Berrikuntzak bultzatutako mundu batean, goraldian dauden teknologiak garaiz identifikatzea erabakigarria izan daiteke aldaketaren buruan egoteko edo atzean geratzeko. Europako Batzordeko Joint Research Centrek (JRC) joan den otsailaren 17an argitaratutako “Weak Signals in Science and Technologies – 2024” txostenak weak signals edo seinale ahulen (goraldian dauden zantzuen) unibertso liluragarrian murgiltzen gaitu. Hasieran zaila izan daiteke detektatzea edo interpretatzea, baina etorkizun potentzialki garrantzitsuei buruzko informazio aurreratua edo «pistak» eman ditzakete, hala nola beltxarga beltzak, erronkak eta aukerak.
Txostenak goraldian dauden 221 teknologia identifikatzen ditu funtsezko 12 arlotan, besteak beste, adimen artifiziala eta nekazaritza jasangarria. Seinale horiek balizko disruptoreei aurrea hartzeko eta politika publikoak eta berrikuntza-estrategiak bideratzeko aukera ematen dute.
JRCren txostenak 221 seinale ahul identifikatzen ditu zientzian eta teknologian, etorkizuneko disruptoreei aurrea hartzeko eta berrikuntza-politikak bideratzeko.
Txostenak askotariko eremuak nabarmentzen ditu, non goraldian dauden teknologia horiek forma hartzen ari diren:
- Material aurreratuak eta manufaktura: Berrikuntza hauekin: material autokonpongarriak edo funtzio anitzeko nanomaterialak, sektore horrek efizientzia, jasangarritasuna eta ekoizpen-gaitasunak hobetzea bilatzen du.
- Aeroespaziala: Sektorea iraultza bat bizitzen ari da hainbat teknologiarekin, hala nola aireratze eta lurreratze bertikaleko aireontzi elektrikoekin (eVTOL), hegazkinetako erregai jasangarrien garapenarekin eta espazio-aire-lurra sare integratuen hedapenarekin, konektibitate globala eta hiriko aire-mugikortasuna hobetuko direla aurreikusten baitute.
- Digital Twin: Biki digitalak gero eta leku handiagoa hartzen ari dira hainbat sektoretan, hirien, nekazaritza-sistemen edo giza gorputzen erreplikazio birtualak sortzen baitituzte. Teknologia horiek aukera ematen dute agertoki konplexuak simulatzeko, prozesuak optimizatzeko eta arazoak aurreikusteko gertatu aurretik; hala, erabakiak modu informatuagoan hartzen laguntzen digute.
- Adimen artifiziala eta machine learning: Ikuspegi sendoa ikusten da etika, pribatutasuna eta gardentasuna jorratzen dituzten teknologietan, hala nola, azaldu daitekeen AA edo ikasketa federatua, eskala handiko hizkuntza-ereduen gorakadaz gain.
- Bioteknologia eta osasuna: RNAm txertoak nahiz terapia berriak, hala nola CAR zelulekin egindako immunoterapiara, osasun arloan goraldian dauden teknologiek tratamendu pertsonalizatuagoak eta zehatzagoak ekarriko dituzte.
- Energia eta jasangarritasuna: Hainbat berrikuntzek, hala nola hidrogeno berdeak, biltegiratze-sistema aurreratuek eta karbonoa harrapatzeko teknika berriek energia-trantsizioa bizkortzea bilatzen dute.
- Nekazaritza eta ingurumena: Hainbat teknologiek, hala nola nekazaritza birsortzaileak edo nekazaritza-voltaikoko sistemek, elikagaiak eta energia ekoizteko modu jasangarriagoak aztertzen dituzte.
- Kuantika eta kriptografia: Lehen faseetan bada ere, teknologia kuantikoek azkar egiten dute aurrera konputazio kuantikoarekiko erresistentea den kriptografiako garapenekin, ordenagailu kuantikoekin eta aplikazioekin, hala nola farmako kuantikoen aurkikuntzarekin. Aurrerapen horiek segurtasun digitala, AA eta ikerketa biomedikoa eraldatuko dituztela agintzen dute.
Txostenaren ondorio garrantzitsuenetako bat zientzian eta teknologian lider diren eskualdeen arteko azterketa konparatiboa da. Txina eta Estatu Batuak nagusi dira lasterketan goraldian dauden sektore teknologiko gehienetan. Txinak, bereziki, espezializazio handia du material aurreratuetan, energian eta mugikortasunean, eta AEBk, berriz, lidergoari eusten dio adimen artifizialean, bioteknologian eta teknologia espazialetan.
Eta Europa? Txostenak argi-itzalak erakusten ditu Europako I+Garen ekosisteman:
- Indarguneak: Europa honako arlo hauetan nabarmentzen da: adimen artifiziala eta machine learning, bioteknologiak eta energia garbiak, argitalpen zientifikoen bolumen esanguratsuarekin, batzuk inpaktu handikoak.
- Ahulguneak: Ekoizpen zientifiko handia duen arren, Europak jarduera txikiagoa du patenteetan Txinarekin eta AEBrekin alderatuta, eta horrek arrakala bat erakusten du teknologia horiek merkaturatzeko eta eskalatzeko gaitasunean. Gainera, badirudi Europako ekosistema zatikatuta dagoela, eragile txiki askorekin, funtsezko zenbait eremutan masa kritikoa lortzea zailtzen dutenak.
- Nazioarteko lankidetza: Txostenak adierazten du, halaber, Europak lankidetza zientifiko handia duela, bereziki Estatu Batuekin eta Txinarekin, nahiz eta azken horiek elkarren artean lankidetza handiagoa izateko joera duten.
Europa ekoizpen zientifikoan nabarmentzen bada ere, atzean jarraitzen du AEBrekin eta Txinarekin alderatuta goraldian dauden teknologien merkaturatzean eta eskalatzean.
Hasieran deskribatu dugun bezala, seinale ahulak ez dira iragarpenak, eta, beraz, baliteke teknologia horietako batzuk arrakastatsuak ez izatea edo industria osoak erabat aldatzea.
Europarentzat, teknologia horiek aukera bat eta erronka bat dira: lidergo zientifikoa berrikuntza aplikatu bihurtzeko gaitasuna indartzea, I+Gko eragileen artean kohesio handiagoa bultzatzea eta ikerkuntzatik merkaturako trantsizioa erraztuko duten politikak sustatzea.
Azken batean, seinale ahul horiei adi egotea ez da ariketa teorikoa bakarrik, aldaketa aurreratzeko eta berrikuntza etorkizun jasangarriago, etikoago eta lehiakorrago baterantz bideratzeko behar estrategikoa baizik.
