Europa erronka existentzial baten aurrean dago. Edo hazkunde ekonomikoa handitzen du, edo bertan behera uzten dituen arrazoietako batzuetan atzera egiten du, hala nola ongizate-estatuaren babesean eta ingurumenaren babesean. Ondorio hori atera du Draghi Txostenak, aste honetan argitaratu den Europar Batasunaren lehiakortasunari buruzko azterketak. Bertan, Europako Banku Zentraleko presidente ohi eta Italiako lehen ministro ohiak egiaztatu du Batasunak dinamika global berrietara egokitzeko premia larria duela, dinamismo ekonomiko falta bati buelta emateko. Izan ere, dinamismo ekonomiko horren produktibitatea oztopatzen ari da dagoeneko, eta egoera ahulean jartzen du gorabidean dauden potentzien edo ezarritako potentzien aurrean, industria-politikak bideratzen jakin badute ere.
Txostena Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak eskatuta egin da, eta EBk orain arte bere hazkunde ekonomikoa fidatu dien premisen desagerpena azpimarratzen du: Errusiatik datorren energia merkea, barruko eta nazioarteko merkatuan kokapen ona, hazkunde demografikoa eta Estatu Batuek bermatutako segurtasuna. Ziurtasun horiek zaharkitu egin dira azken urteotako aldaketa teknologiko, ekonomiko eta geopolitikoetan, eta, horien ordez, erronka multzo bat ezarri da; besteak beste, honako hauek nabarmentzen dira dokumentuan: AEBekiko berrikuntza-arrakala ezabatzea (batez ere sektore teknologikoan), energia-kostuak merkatzea deskarbonizazioa arriskuan jarri gabe, eta lehengaien eta erdieroaleen horniduran mendekotasun estrategikoa murriztea. Garrantzi handiko hiru erronka, enuntziatu bakar batean laburbil daitezkeenak: Europak bere industria-estrategia birpentsatu behar du eta kontinente-mailan egin behar du, 27ak fronte komun batean elkartuta.
Azterketak, beraz, berrikuntza jartzen du erronka horietako lehenaren erabateko protagonista gisa, baina nabarmena da, era berean, bigarrenean eta hirugarrenean duen garrantzia, eta, beraz, I+G+b indartzeko beharra zeharkakoa da. Berrikuntza Europako merkatua indartzeko funtsezko faktorea dela azpimarratuz, Draghi bat dator Italiako beste lehen ministro ohi batekin, Enrico Lettarekin. Duela hilabete batzuk, merkatu bakarraren etorkizunari buruzko txosten bat aurkeztu zuen (Europako Kontseiluak eskatuta). Txosten horretan, berrikuntza sustatzearen eta garrantzi globaleko Europako erakundeak sortzeko gai diren ekosistema industrialen garapena sustatzearen alde egiten zuen.
Eta ba al du gaitasunik EBk bere etorkizunaren agintea berreskuratzeko behar duen berrikuntza guztia sortzeko? Draghik baietz uste du, «Europak ekonomia oso lehiakorra izateko beharrezko oinarriak dituela». Ez du gidatu 4.0 industria sorrarazi zuen digitalizazioa, baina oraindik marka lezake AA sortzailearen urratsa edo burujabetza teknologikoa beharrezkoa den arloetan, hala nola zibersegurtasunean. Hala ere, potentzial honek aldaketa asko behar ditu errealitate bihurtzeko. Proba da munduko teknologiarik handienetako lau baino ez direla europarrak (SAP, Philips, Ericsson eta Nokia), eta, erregulazio-, finantza- edo talentua erakartzeko arrazoiengatik, 1.000 milioi euroko balorazioa lortzen duten enpresa berritzaileen % 30 (adarbakar deiturikoak) beste herrialde batzuetara (batez ere AEB) lekualdatzen direla, hazten jarraitzeko.
Dokumentuak adierazten duenez, Europako ekonomia aktibatzeko beharrezkoa izango da, besteak beste, I+Gko esparru-programak modu burokratikoan sinplifikatzea, baterako intereseko proiektuak (IPCEI) indartzea, bikaintasun akademikoa bilatzea, berrikuntzak merkatura azkar eramatea eragozten duten oztopoak kentzea, erregulazio malguagoa (erregulatzeko modu errazagoa eta arinagoa izateaz gain) eta, jakina, ikerketa- eta teknologia-azpiegituretan inbertsio handiagoa egitea. Horretarako, ezinbestekoa izango litzateke kapital-merkatuak gehiago garatzea, baita baterako zorra abiaraztea ere. Batasunaren politika ekonomikoaren erabateko aldaketa horrek eragingo lituzkeen inbertsio-behar guztien kuantifikazioak 750.000 eta 800.000 milioi euro artean (Europako BPGaren ia % 5) gehituko lioke I+G+Bn dagoeneko egiten den gastuari. Kopuru hori, orain, Europako Batzordeak ikusi beharko du Horizonte Europa programaren ondorengoarentzako aurrekontuak atera beharko duen urte anitzeko hamargarren finantza-esparruan sartzen ote den.
Mario Draghiren Europaren lehiakortasunaren etorkizuna ‘txostena osorik irakur dezakezu hemen.
