2023ko hasieran munduko parte-hartze sozialeko prozesu bat hasi zen
Etorkizunen Munduko Forua izenekoa. Behar dugun NBErako Koalizioak bultzatu du prozesu hori.
Partaidetza-prozesu horren ondorioek ekarpena egingo diote 2024ko irailerako aurreikusitako etorkizunari buruzko NBEren gailurrari, “Gure Agenda Bateratua” izeneko mundu-mailako agendarako duela gutxi egindako proposamenaren oinarrietako bat izango delako.
Duela bi urte, NBEren 2021eko Batzar Nagusian, idazkari nagusi António Guterresek munduko agintariei aurkeztu zien Gure Agenda Bateratua proiektua. Lan hori 2020an eskatu zuten herrialde kideek, multilateralismoa indartuko zuten proposamenak biltzeko xedearekin. NBEren txosten horrek ohartarazten du klima-aldaketa, arma nuklearren eta biologikoen ugaritzea, segurtasun falta ekonomikoa, zaurgarritasun digitalak eta pandemia berriak funtsean nazioz haraindiko arazoak direla.
Gure Agenda Bateratua munduko 1.500 milioi pertsona ingururi egindako zundaketetan eta kontsultetan oinarritutako dago, nazioko eta tokiko gobernuetako funtzionarioak, inbertitzaileak, gizarte zibileko taldeak eta 147 herrialdetako 1.500 aditu barne. Mezu nagusiak honako ideia hau nabarmentzen du: bere fundatzaileek esleitutako misioa betetzeko NBEren gaitasuna kideen borondate politiko kolektiboaren mende dago.
Dokumentuak bi agertoki aurkezten ditu. Lehenengoan pandemiek, gora doazen hozberoek, enplegu-galera masiboek eta ugaritutako protestek eragindako krisiak nagusitzen dira. Bigarrenak, ostera, “etorkizun berde eta seguru” baterako urratsa eman ahalko luke, non Nazio Batuen sistemak munduko gobernantzaren muina izaten jarraituko lukeen. Hala ere, txostenak aitortzen du NBEk eragile politiko eta sozial berriak (multinazionalak, GKEak, presio-taldeak, erakunde humanitarioak…) gehitu beharko dituela egungo arriskuei aurre egiteko. Laburbilduz, sistema multilateral indartsuago, koordinatuago eta inklusiboago baten ikuspuntua zehazten duen dokumentua da.
Mundu-mailako gobernagarritasun-krisia hein handi batean jendeak erakunde multilateraletan duen konfiantza ezaren ondorio denez, idazkari nagusiak kontratu sozial berri bat proposatu du, etorkizuneko belaunaldien interesak barne hartzen dituena. Txostenaren arabera, munduan, gaur egun, 25 urtetik beherako 1.800 milioi pertsona daude, eta horietatik % 90 garapen-bidean dauden herrialdeetakoak dira. Kontratu global berria lau “ondasun erkide globalak” izenekoen administrazioa hobetzen oinarritu beharko litzateke: atmosfera, ozeanoak, Antartika eta kanpo-espazioa.
Epe luzean eraldatzeko xede horrekin, Gure Agenda Bateratuaren txostenak mundu‑ mailako prospektibako bost ekimen proposatu ditu, martxan jar daitezkeenak:
- NBEren Etorkizuneko Laborategiak: Ariketetan parte hartzen duten Delphi panelaren erdiak baino gehiagok adierazi dute bost elementuetatik funtsezkoena dela prospektiba hobetzeko.
- NBEren Etorkizunari buruzko gailurra: Prospektiba estrategikoa erabaki multilateralak hartzeko prozesuaren erdigunean jartzeko aukera da.
- NBEren ordezkaria etorkizuneko belaunaldientzat: Irudi horrek baieztatuko luke epe luzerako pentsamendua eta belaunaldi arteko solidaritatea aintzat hartzen direla.
- prospektiba estrategikoari eta munduko mehatxuei buruzko NBEren aldizkako txostenak: aditu gehienek uste dute txosten horiek ezinbestekoak direla prospektiba hobetzeko.
- NBEko Administrazio Fiduziarioaren Kontseilua birdiseinatzea Alderdi Interesdun Anitzeko Prospektibako Organo gisa: Kontseiluak etorkizunari buruzko gailurraren ardatz iraunkorra izan behar du, ekitaldien arteko ekintza betearazteko eta gobernuekin etorkizuneko gaiei buruz negoziatzeko.
Beraz, NBEren lehenengo urratsetako bat da epe luzean ulertzeko, planifikatzeko eta jarduteko gaitasuna indartze aldera, proposatutako Etorkizunen Laborategiaren ereduaren bidez adierazita. Horrela, Nazio Batuek zaindari bihurtu nahi dute, gizarteak bere etorkizuna haien esku utz dezan eta egungo eta etorkizuneko belaunaldien izenean jardun dezan, fundazio‑gutunean aurreikusitakoarekin bat.
2023an zehar, “Gure Agenda Bateratuaren” sustapenerako helburu horiek bete beharko dira, 2024ko irailean egingo den etorkizunari buruzko NBEren gailurrean eta 2030 osteko etorkizuneko agendan begirada jarrita.
